Hamsa, czyli ręka Fatimy – co to takiego?

Czy to możliwe, że identyczny symbol pojawia się we wszystkich największych religiach świata? Właśnie tak jest w przypadku hamsy, znanej też jako ręka Fatimy, która w mniejszym lub większym stopniu jest znana na całym globie. Zobacz skąd się wziął ten symbol i co dokładnie oznacza.

Hamsa – co to jest?

Hamsa to symbol przedstawiający symetryczną dłoń z wyprostowanymi palcami, który przewija się w największych religiach. W związku z jego występowaniem w wielu kulturach jest znany pod kilkoma nazwami:

• ręka Fatimy
• ręka Miriam
• ręka Marii
• hamsa

Historia ręki Fatimy sięga czasów starożytnych, jednak dokładana data i miejsce jego zapoczątkowania pozostają dla nas nieznane. Pierwotne użycie hamsy przypisuje się najczęściej starożytnej Mezopotamii i Kartaginie, z reguły na odnalezione artefakty z takim znakiem w owych rejonach. Istnieją również teorię łączące hamsę ze starożytnym Egiptem lub jeszcze bardziej odległymi czasami – wydają się jednak mniej prawdopodbne.

Aktualnie symbol jest najbardziej popularny na Bliskim Wschodzie, gdzie został nawet ustanowiony symbolem pokoju. Dużą popularnością cieszy się również w niektórych krajach Afryki północnej – możemy go nawet odnaleźć na godle Algierii.

Hamsa jest niezwykle popularną ozdobą, nie zawsze wybieraną ze względu na przesłanie, ale też ciekawy wygląd. Trudno się temu dziwić bo biżuteria z tym symbolem wygląda bardzo intrygująco i jest bardzo częstym wyborem. Połączenie designu z symboliką to również coś czego zazwyczaj oczekujemy robiąc sobie tatuaż, ręka Fatimy jest z tego powodu bardzo popularnym wzorem do zdobienia ciała.

Ręka Fatimy – symbolika i znaczenie

Jest to symbol wielokulturowy więc jego znaczenie będzie różne w zależności od miejsca występowania. Bez wątpienia najpowszechniejszą i globalnie występującą interpretacją jest działanie ręki Fatimy jako symbolu ochronnego przed „złym okiem”. Najprościej można to rozumieć jako ochronę przed zawiścią i złym wpływem innych ludzi, którzy noszą w sobie negatywną energię. Podobne symbole pojawiają się w wielu kulturach, np. oko horusa w dawnym Egipcie, oko proroka w Turcji czy szeroko stosowana do dzisiaj czerwona nitka na nadgarstku.

Popularne jest również interpretowanie działania ręki fatimy w zależności od jej położenia – warto o tym pamiętać jeżeli zdecydujemy się na zakup biżuterii z tym symbolem:

• ręka skierowana do góry – działanie ochronne przed zazdrością, nienawiścią i złym wpływem innych ludzi.
• ręka skierowana w dół – działanie jako talizman szczęścia, który przeciąga do naszego życia dobro i obfitość

Bardziej dokładano symbolikę hamsy należy omawiać w zakresie konkretnych religii, gdzie przypisywane są do niej bardzo odmienne znaczenia.

Buddyzm i hinduizm

Ręka Fatimy jest istotnym elementem buddyzmu i hinduizmu, gdzie nawiązuje do przepływu energii w naszym organizmie i łączy się z pojęciem czakr, czyli centr energetycznych odpowiedzialnych za kondycję mentalną i fizyczną. Zgodnie z wierzeniami, każdy palec hamsy odpowiada za jedną czakrę i dodatkowo kontroluje jeden z naszych pięciu zmysłów.

• Kciuk – reprezentuje czakrę splotu słonecznego i nawiązuje do zmysłu wzroku,
• palec wskazujący – reprezentuje czakrę serca i nawiązuje do zmysłu dotyku,
• palec środkowy – reprezentuje czakrę gardła i nawiązuje do zmysłu słuchu,
• palec serdeczny – reprezentuje czakrę podstawy i nawiązuje do zmysłu węchu,
• mały palec – reprezentuje czakrę sakralną i nawiązuje do zmysłu smaku.

Jest to szczególnie istotne dla osób pracujących z czakrami oraz tych praktykujących mudry, czyli jogę dłoni. Taka wiedza pozwala bowiem wybrać lepsze układy i sprawia, że są bardziej świadomi. Z tych powodów hamsa jest powszechnie spotykana w buddyjskich świątyniach i kapliczkach.

Judaizm

W kulturze żydowskiej omawiany znak jest znany pod nazwą „ręka Miriam”, która była siostrą Mojżesza i Aarona. Inna jego nazwa krążąca w tej kulturze to „hamesh”, czyli pięć – jest to nawiązanie do pięciu ksiąg Tory oraz jak w przypadku buddyzmu, wskazanie do używania wszystkich pięciu zmysłów podczas modlitwy do Boga.

Ręka Miriam to bardzo szanowany i jeden z najważniejszych symboli żydowskich, często przedstawiany razem z gwiazdą Dawida. Ten popularny znak znajdziemy w synagogach oraz na licznych ilustracjach zawartych w świętej księdze żydów – Torze.

W momencie ustanowienia Państwa Izrael hamsa zaczęła być utożsamiana przez Izraelczyków jako jeden z symboli narodowych, spotykany w codziennym życiu. Stał się czymś więcej niż się religijnym symbolem i zaczął funkcjonować jako popularny amulet ochrony pojawiający się w biżuterii, brelokach czy pocztówkach. Od tego czasu hamsa stała się bardzo powszechna jest postrzegana jako symbol ochrony przed „złym spojrzeniem” innych ludzi.

Islam

Również w Islamie pojawia się znak otwartej dłoni, właśnie pod nazwą ręka Fatimy. Symbol został tak nazwany na cześć córki Mahometa – Fatimy Zahar, która w ciągu swojego życia walczyła o godne traktowanie. Za sprawą tych wydarzeń, symbol bywa wykorzystywany przez muzułmańskie kobiety jako pomoc w rozwijaniu swojej cierpliwości, lojalności oraz wiary. Hamsa funkcjonuje tutaj również jako amulet ochronny, jednak nie jest tak popularna jak w krajach wyznających judaizm i raczej nie zobaczymy jej na ulicy czy za lusterkiem samochodu.

Nazwa „ręka Fatimy” w języku arabskim możemy również przetłumaczyć jako „pięć”. Jest to bardzo ciekawe w kontekście wyjątkowego znaczenia tej liczby w islamie, gdzie przypisuje się jej wiele znaczeń. Piątka nawiązuje do pięciu filarów islamu, pięciu członków rodziny Mahometa, ludzkich zmysłów oraz do zawierania małżeństw.

Chrześcijaństwo

Jest to raczej mało popularny symbol w chrześcijaństwie, który zapewne nie kojarzy nawet duża część wyznawców tej religii. Mimo wszystko pojawia się on również tutaj pod nazwą „ręka Maryi” i jest utożsamiany właśnie z Maryją Dziewicą. Znak pojawia się tu często w formie przedstawiającej otwartą rękę, pośrodku której znajduje się ryba. Znak jest tutaj interpretowany jako symbol siły kobieciej.

Co ciekawe, chrześcijaństwo nie uznaje żadnego rodzaju amuletów i talizmanów ochronnych, dlatego noszenie ręki Fatimy przez katolika z zamiarem poniesienia jakiś korzyści jest interpretowane jako grzech.